W proch się obrócisz - i co dalej? Dyskusja o miejscach pochówku prochów ludzkich
Późnojesienne wieczory, zwłaszcza te z początku listopada każdego roku, sprzyjają nie tylko refleksjom o przemijaniu, ale także są dobrą okazją do odwiedzin cmentarzy. Mijając tysiące nagrobków nie tylko wspomina się swoich zmarłych, ale też czasem przychodzi refleksja, że przecież kiedyś nadejdzie moment własnej śmierci. A choć wtedy już nie będzie można osobiście zadecydować o formie pochówku - to przecież można podjąć taką decyzję jeszcze za życia.
Są tacy, którzy nie wyobrażają sobie innego pogrzebu, jak tradycyjny - czyli taki, w czasie którego trumna z ciałem Zmarłego jest chowana w grobie ziemnym lub murowanym, a w szczególnych przypadkach w katakumbach lub poprzez zatopienie w morzu. Ten ostatni wariant pochówku zarezerwowany jest z reguły dla szczególnych okoliczności, w których śmierć następuje nagle na morzu i w ciągu najbliższych 24 godzin nie ma możliwości dotarcia z ciałem Zmarłego na stały ląd, by je tam pochować.
Co zrobić z urną z prochami?
Są też tacy, którzy przychylają się do pogrzebu poprzedzonego kremacją. Tu jednak może rodzić się kolejny dylemat: gdzie miałaby być pochowana urna z prochami tegoż Zmarłego? Obecnie kwestię miejsca pochówku urn z prochami ludzkimi reguluje ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych ( Dz. U. z 2000r. Nr 23 poz. 295 ) W myśl jej przepisów urny mogą być umieszczane w grobach murowanych, katakumbach, a także dochowywane do grobu ziemnego lub przechowywane w kolumbariach. Na specjalne życzenie Zmarłego lub jego rodziny jest też możliwy pochówek poprzez zatopienie urny w morzu.
Czy urnę z prochami można trzymać w domu?
Coraz więcej jednak osób coraz głośniej wspomina o potrzebie stworzenia możliwości innych form pochówku - choćby takich, jakie widuje się na filmach zrealizowanych za granicą. Na nich prochy Zmarłego są zabierane przez jego rodzinę do domu lub też rozsypywane w miejscach, które były Zmarłemu szczególnie drogie z różnych względów czyli w górach, w lasach, na łąkach i polanach. Jeszcze kilkanaście lat temu przez krótki okres czasu była w Polsce możliwość rozsypania prochów Zmarłego w miejscach nazywanych ogrodami pamięci, które były wyznaczone głównie na terenie cmentarzy. Według szacunkowych danych na takie rozwiązanie zdecydowało się kilkaset rodzin Zmarłych.
W Europie kwestia pochówku prochów Zmarłego poza konkretnym grobem lub niszą w kolumbarium była i jest rozwiązywana w różny sposób. Są kraje, w których istnieje dowolność w dysponowaniu ludzkimi prochami - przez co rozumie się możliwość zarówno rozsypania prochów w miejscach dowolnych bądź specjalnie do tego wyznaczonych czy też możliwość przechowywania urny w domu, a są i takie, w których obowiązują przepisy podobnie restrykcyjne jak w Polsce (np. Niemcy czy Białoruś).
W Polsce pojawiają się co jakiś czas postulaty, aby przystosować istniejące przepisy prawne, dotyczące pochówku po kremacji. Obecnie projekt ustawy, pilotowany przez Ministerstwo Zdrowia i dotyczący tej kwestii, jest w fazie wewnętrznych uzgodnień i może ulegać zmianom. Jak pokazuje historia - tak samo ulegają zmianom idee związane z miejscami i sposobami pochówku.
